De trek van de gnoe is wereldberoemd en één van de meest tot de verbeelding sprekende wildlife spektakels. Wie kent niet de beelden van de oversteek van de Mara? Gnoes die na enig aarzelen massaal de rivier inspringen. Hongerige krokodillen die onfortuinlijke gnoes onder water trekken. Paniek, dringen, verdronken en gewonde gnoes. Puur natuur. Zeker. Maar het kan ook veel minder dramatisch. Zonder monsterlijke krokodillen, zonder bloed, zonder paniek. Veel idyllischer, haast paradijselijk.
De grote oversteek
Ik ben er nog nooit geweest. Bij de Mara rivier, op de grens van Tanzania en Kenia, deels in het Serengeti National Park en deels in het Masai Mara National Reserve. Ik heb nog nooit het spektakel gezien van honderdduizenden samendrommende gnoes, zebra’s en antilopen bij de Mara rivier. Steile oevers, stromend water, chaos. Nog nooit in de buurt geweest zelfs.
Kalfjes en Ndutu
Tot nu toe ging ik altijd op safari in het zuidelijke en centrale deel van het Serengeti ecosysteem. Zelfs eens drie volle weken in januari 2006 in het Seronera gebied, midden in de Serengeti. Daar zag ik toen kuddes gnoes naar het zuiden trekken, richting Ndutu, nadat donkere wolken daar hun natte bagage hadden laten vallen.
In de periode december tot in mei verblijven normaliter de grote kuddes in het meest zuidelijke deel van hun trekroute. In het noordwesten van de Ngorongoro Conservation Area (NCA) en het zuiden van de Serengeti. Als gevolg van regen ontluiken in die periode grassen op de tot dan toe kale en droge vlaktes in dat gebied. Mineraalrijk kort gras en overzichtelijke vlaktes, ideaal voor net geboren kalfjes. Het is dan ook daar dat met name in februari massaal gnoe kalfjes worden geboren. Toen, in die drie weken Seronera ben ik een paar keer de gnoes achterna getrokken, naar Ndutu. En werd verliefd.
Verliefd op Ndutu
Bij Ndutu liggen twee meren, Lake Masek en Lake Ndutu. Het ondiepe Lake Ndutu ligt precies op de grens van de NCA en de Serengeti. Na veel regenval is het een groot meer met zout water, voedselrijk voor flamingo’s. Omringd door acaciabos en daar omheen de korte grasvlaktes. Het Ndutu meer is voor gnoes doorgaans doorwaadbaar. Na veel regen moeten ze in de diepere delen zwemmen. Krokodillen zijn er niet.
Ten westen van het meer liggen twee moerasgebiedjes te midden van acaciabos. Leeuwen en cheeta’s werpen hier hun welpjes, jagen in het moeras, tussen de acacia’s en in de omringende savanne. Een paradijs. Het is het wilde paradijs van twee van mijn helden, Jane Goodall en Hugo van Lawick. Zij verbleven hier samen enkele jaren, toen nog getrouwd, films makend, fotograferend. Met hun zoontje, eind jaren ’60, begin jaren ’70. Hugo is er nooit meer weg gegaan.
Oversteek
Genieten. Vanuit onze auto, nergens andere auto’s te zien, kijkend naar een lint van gnoes, rustig en zonder paniek het Ndutu meer overstekend. Moeders die aan de overkant gekomen, omkeren en hun wat achtergebleven kalfjes weer tegemoet lopen, ophalen.
Waarom steken ze eigenlijk over? Ze kunnen ook om het meer heen. Ook dat doen ze. Maar langs het meer kunnen ze gemakkelijk in een hinderlaag van leeuwen lopen. Dat heb ik vaak genoeg gezien. Een oversteek is dan wellicht veiliger. Ze zijn voorzichtig en aarzelen altijd, maar ze lijken te weten dat er geen krokodillen zijn. Gaat de eerste, dan volgen er al snel meer. Fotografisch is er zoveel leuks mee te doen. Er zijn jonge kalfjes – die zijn al veel groter bij de oversteek van de Mara – en de 4×4’s zijn minder gebonden aan vaste tracks dan in de Serengeti. In april is het relatief nat en staan er veel bloemen. Het is ook minder stoffig dan in februari. En van de toeristendrukte van februari is niets te meer merken. De mobiele kampen zijn grotendeels weg of worden afgebroken en de meeste toeristen zijn weg. Vaak ben je alleen bij het meer. Je kunt positie kiezen, pannen en er zijn flamingo’s en zilverreigers om de foto’s van dit paradijs compleet te maken. Niets is mooier dan in april gnoes het Ndutu meer te zien oversteken.
Niets mooier?
Ook in april hoop ik weer naar Ndutu te gaan met een groep fotografen. Naar het wilde paradijs van mijn held(en). En hoop ik weer gnoes het meer te zien oversteken. Maar intussen zijn er ook plannen voor die andere oversteek, de grote oversteek bij de Mara. Dringende gnoes, dringende 4×4’s met toeristen. Steile wanden, stromend water, stof, krokodillen, chaos. Wellicht gaat het er dan toch van komen. Dan kan ik de grote oversteek vergelijken met de kleintjes bij Ndutu, qua beleving en fotografisch. Het zal heel anders zijn, maar zal ik het ook mooier vinden? Ik ben benieuwd!
Dit artikel is ook gepubliceerd op www.natuurfotografie.nl. Zie hier.